Hodgkin Lenfoma – Unfavorable Risk Faktörleri
Hodgkin Lenfoma – Unfavorable Risk Faktörleri
Evre I–II CHL için risk sınıflaması ve ileri evrede IPS
Erken Evre (I–II)
Unfavorable Risk Faktörlerinin Genel Çerçevesi
GHSG, EORTC ve NCCN; erken evre klasik Hodgkin lenfomada aşağıdaki klinik ve radyolojik özellikleri olumsuz risk faktörleri olarak kullanır:
- Yaş ≥ 50 yıl.
- Yükselmiş ESR ve/veya B semptomlarının varlığı.
- Mediastinal kitle varlığı ve kitle-toraks oranının artışı.
- Yüksek nodal bölge sayısı (çoklu nodal tutulum).
- E-lezyonu (komşu ekstranodal tutulum).
- Bulky hastalık (>10 cm kitle veya toraks çapının >1/3’ünü dolduran kitle).
Bu faktörlerin bir veya birkaçının varlığı, RAHL’ı “favorable” erken evre grubundan “unfavorable” erken evre grubuna taşır ve tedavi yoğunluğunu artırır.
Parametreler
1. Yaş, ESR ve B Semptomları
- Yaş: GHSG, EORTC ve NCCN için sınır ≥ 50 yıl.
- ESR: Evre A hastada ≥ 50 mm/saat, evre B hastada ≥ 30 mm/saat (GHSG ve EORTC tanımları).
- NCCN: ESR ≥ 50 mm/saat veya herhangi bir B semptomu (ateş, gece terlemesi, kilo kaybı) varlığı.
Parametreler
2. Mediastinal Kitle ve Bulky Hastalık
MMR (Mediastinal Mass Ratio): kitle maksimum genişliği / intratorasik maksimum çap (CXR).
MTR (Mediastinal Thoracic Ratio): mediastinal kitle genişliği / toraks genişliği (T5–T6).
- GHSG: MMR > 0.33 → olumsuz.
- EORTC: MTR > 0.35 → olumsuz.
- NCCN: MMR > 0.33 veya bulky kitle varlığı → olumsuz.
Bulky hastalık: standart PA akciğer grafisi ile en iyi değerlendirilir; yoksa toraks BT kullanılabilir. Tek kitle veya nodal konglomeratın herhangi bir düzlemde >10 cm olması da bulky kabul edilir.
Parametreler
3. Nodal Bölge Sayısı ve E-Lezyonu
- GHSG: ≥ 3 nodal bölge tutulumunda olumsuz.
- EORTC ve NCCN: ≥ 4 nodal bölge tutulumunda olumsuz.
- GHSG: herhangi bir E-lezyon varlığı ek olumsuz faktör olarak kabul edilir.
EORTC; infraklavikular/subpektoral bölgeyi aksilla ile birlikte değerlendirirken; GHSG servikal alanı da ayrı bir bölge olarak içerir. Her iki çalışma grubu da mediastinum ve bilateral hilusu tek nodal bölge sayar.
İleri Evre (III–IV)
Uluslararası Prognostik Skor (IPS)
İleri evre klasik Hodgkin lenfomada (özellikle evre III–IV) tedavi sonrası sonuçları öngörmek için International Prognostic Score (IPS) kullanılır. Her bir risk faktörü 1 puan değerindedir.
- Serum albümin < 4 g/dL.
- Hemoglobin < 10.5 g/dL.
- Erkek cinsiyet.
- Yaş ≥ 45 yıl.
- Evre IV hastalık.
- Lökositoz: beyaz küre sayısı ≥ 15.000/mm³.
- Lenfositopeni: lenfosit yüzdesi < %8 veya mutlak lenfosit sayısı < 600/mm³.
Toplam IPS skoru arttıkça (özellikle IPS ≥ 4), tam remisyon ve uzun dönem progresyonsuz sağkalım olasılığı azalır; tedavi planlanırken klinik bağlamda mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Klinik Özet
Asistan İçin Pratik Notlar
- Erken evre I–II hastada; yaş, ESR/B semptom, nodal bölge sayısı ve mediastinal kitleyi mutlaka konsültasyon notunda ayrı ayrı belirt.
- Bu parametreler, hastayı “favorable” veya “unfavorable” erken evre kategorisine yerleştirir ve tedavi yoğunluğunu belirler.
- İleri evre hastalıkta, ilk vizitte IPS hesaplamak risk sınıflamasını ve olası klinik araştırma uygunluğunu değerlendirmede faydalıdır.